Bác sĩ chuyên khoa 2 Nguyễn Thị Diễm Hương,ácsĩchiasẻnguyêntắcănuốngdànhchongườibệnhthậxs mt Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM - cơ sở 3 cho biết, mặc dù các yếu tố di truyền là nguyên nhân suy thận xảy ra trước 50 tuổi, nhưng hiện nay, người ta ước tính rằng trên 24% trường hợp bệnh thận mạn tính ở các nước công nghiệp phát triển có thể là do yếu tố dinh dưỡng.
"Những gì bạn ăn uống sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe. Kiểm soát huyết áp và bệnh tiểu đường tốt có thể giúp ngăn ngừa bệnh suy thận tiến triển nặng hơn. Người bệnh nên nghỉ ngơi, kết hợp tập luyện nhẹ nhàng, hợp lý để tránh mất sức và ngủ đủ giấc, thói quen sinh hoạt tốt sẽ hỗ trợ rất nhiều cho quá trình điều trị bệnh suy thận", bác sĩ Hương chia sẻ.
Chọn các loại thức ăn ít muối, ít natri
Để kiểm soát huyết áp, giảm tải cho tim và thận, bác sĩ Hương khuyến cáo người bệnh nên chọn các loại thức ăn ít muối và ít natri.
Khẩu phần chỉ nên chứa dưới 2.300 mg natri mỗi ngày (tương ứng với 1 muỗng cà phê gạt muối). Nên mua các thực phẩm tươi vì thực phẩm đóng gói thường được bổ sung muối. Không thêm muối khi nấu nướng, khi ăn. Không sử dụng các loại gia vị, rau quả chứa muối. Kiểm tra lượng muối ghi trong thành phần của thực phẩm đóng gói. Lượng muối ≥ 20%/ngày có nghĩa thức ăn có hàm lượng muối cao.
Ăn đúng lượng và loại đạm
Việc tiêu thụ một lượng lớn protein động vật có thể dẫn đến mất thêm nephron (đơn vị cấu trúc, chức năng của thận) do tổn thương mao mạch cầu thận. Ăn đúng lượng và loại đạm sẽ giúp bảo vệ thận, làm chậm tiến triển bệnh thận.
Dùng lượng đạm đúng cách, nếu quá nhiều có thể ảnh hưởng bất lợi trên chức năng thận, nhưng nếu quá ít sẽ gây suy dinh dưỡng, gây teo cơ bắp, nội tạng, và suy sụp sức khỏe.
Đạm có thể có nguồn gốc động vật (như thịt, cá, sữa, trứng) hoặc nguồn gốc thực vật (như các loại đậu, hạt, củ,…). Loại đạm sử dụng cần chứa nhiều các axit amin thiết yếu. Đạm động vật, sữa có chứa đủ và nhiều axit amin thiết yếu nhiều hơn đạm thực vật. Tuy nhiên đạm động vật (loại trừ cá) lại chứa nhiều phốt pho và mỡ bão hòa không tốt cho thận và tim.
Đạm có thể có nguồn gốc động vật (như thịt, cá, sữa, trứng) hoặc nguồn gốc thực vật (như các loại đậu, hạt, củ,…)
LÊ CẦM
"Lượng đạm cho phép mỗi ngày đối với người bệnh thận chưa lọc máu là 0,8 gram đạm/kg cân nặng. Ví dụ người nặng 50 kg, lượng đạm cho phép hằng ngày: 0,8 x 50= 40 gram đạm/ngày. Đối với người đang lọc máu định kỳ, lượng đạm cần thiết mỗi ngày là 1,2 gram/kg cân nặng để bồi hoàn lượng đạm bị mất đi trong khi lọc máu", bác sĩ Hương phân tích.
Lựa chọn thức ăn tốt cho tim
Tránh các thức ăn cháy khét. Dùng các loại dầu thực vật nhất là dầu đậu nành, ô liu trong chiên xào. Tránh dùng mỡ động vật. Loại bỏ mỡ, da khi dùng các loại thịt (bò, heo, gà, vịt...). Các loại thực phẩm tốt cho tim như: Cá, đậu, hạt, rau củ, thịt nạc, sữa chua, sữa ít/không chất béo.
Lựa chọn các thức ăn chứa ít phốt pho
Nhiều thức ăn đóng gói kể cả sữa chứa nhiều phốt pho, cần xem nhãn công thức các thành phần chứa trong thực phẩm. Lựa chọn các thức ăn chứa ít phốt pho để giúp bảo vệ xương và mạch máu. Thức ăn chứa ít phốt pho như rau, trái cây tươi, bánh mì, mì, gạo, ngũ cốc
Thức ăn chứa nhiều phốt pho cần hạn chế như thịt, gia cầm, cá, sữa, đậu, hạt...
Nên chọn thực phẩm rau củ tươi thay cho thực phẩm đóng gói thường được bổ sung muối
LÊ CẦM
Lựa chọn các thức ăn chứa ít kali
Lựa chọn các thức ăn chứa lượng kali thích hợp để giúp hệ thần kinh, tim, cơ bắp hoạt động thích hợp. Các chất thay thế muối có thể chứa lượng kali cao. Thức ăn chứa ít kali như táo, đào, cà rốt, đậu xanh, bánh mì trắng, mì, gạo trắng, gạo nấu chín, ngũ cốc. Thức ăn chứa nhiều kali như cam, chuối, khoai, cà chua, gạo lứt, sữa...
Tham khảo chế độ ăn lành mạnh DASH
Chế độ ăn DASH là một phương pháp ăn uống khoa học dành cho những người muốn phòng ngừa hoặc đang điều trị tăng huyết áp, giảm thiểu rủi ro các bệnh lý tim mạch. Đây cũng được xem là chế độ ăn kiêng phù hợp cho người bệnh suy thận, với các bệnh lý liên quan. Chế độ ăn DASH gồm nhiều trái cây, rau quả, các sản phẩm từ sữa ít béo và ít protein động vật.
Uống nước đủ, không nên uống quá nhiều
Người bệnh suy thận cần uống đủ chứ không nên uống quá nhiều nước. Bởi do thận bị tổn thương không thể thải thêm chất lỏng ra ngoài như bình thường. Quá nhiều chất lỏng trong cơ thể có thể gây nguy hiểm, khó kiểm soát huyết áp, phù và suy tim.
Tùy thuộc vào giai đoạn bệnh thận và cách điều trị, bác sĩ có thể yêu cầu hạn chế uống nước hoặc cắt giảm lượng nước uống vào mỗi ngày. Nên uống nước từng ngụm, từng cốc nhỏ để kiểm soát tốt được lượng nước nạp vào cơ thể.